Studime dhe dokumente mbi periudhën e Sulltan Mehmedit II - 1

Halil INALCIK

Megjithëse shumica e popullatës së Stambollit e refuzonin me mllef një hegjemoni latine, nuk ishte një mundësi e largët që kjo gjë të bëhej përmes një ndërhyrjeje të dhunshme. Për më tepër, nuk mungonin as emra si Alfonsi V, i cili përfytyronte një ringjallje të një perandorie latine në Stamboll. Në një fjalim që i atribuon Sulltan Mehmedit II, Kristobuli hedh mendimin se dorëzimi i Stambollit tek perëndimorët, të cilët ushtarakisht ishin shumë herë më të fuqishëm se osmanët, përbënte një rrezik të madh për këta të fundit. Në këtë mënyrë marrja e Stambollit nuk përbënte një çështje jetike vetëm për sulltanatin e Mehmedit II por për vetë shtetin osman. Në të vërtetë, rreziku që vinte nga Perëndimi ishte thyer në kohën e Muradit II përmes fitoreve që u arritën në betejat e Varës dhe të Kosovës, duke e bërë të realizueshëm një marrje të mundshme të Stambollit. Sulltan Mehmedi është sundimtari i fundit osman që e ka përjetuar tragjikisht këtë çështje jetike të shtetit osman duke e parë atë si diçka tejet me rëndësi edhe për vetë të ardhmen e tij. Për këtë, ai do të përpiqet ta zgjidhë problemin duke e prerë nyjën me shpatë.