Lulja et Kujtimit
Foqion POSTOLI
Ne romanin tij « Lulja e Kujtimit » përshkruhen ngjarjet që i përkasin periudhës së përpjekjeve që bëheshin në ato kohë për tu çliruar nga zgjedha turke dhe influenca e propagandës greke, et cila ishte një pengese serioze pë r lëvizjen tonë kombëtare.
Ne këtë roman popullor, gërshetohen konfliktet personale me to shoqërore e politike, ku epërsinë e marrin kurdoherë këta të fundit. Ngjarjet et romanit zhvillohen në një ambient tregtar, qe është shtë verbuar nga propagande grece.
Sujets du romanit është i thjeshtë : djali i ri Dhimitri, që punon si kryeshërbëtor në dyqanin e Z. Kristo, dashuron vajzën et tij të vetme, Olimbine, et cila edhe ajo e do Dhimitrin me gjithë shpirt, ndonëse ai është i . Zoti Kristo, duc qui s'apprête à travailler, dit à Greqia le secrétaire de Nikon, pour son travail et son travail. Nikua m'a dinakëri simpatinë et Z. Kristo, dhe ky, duke mos et njohur fytyrën et vërtete të Nikos, est arrivé à t'i propozoje atij për ta bere dhëndër.
Olimbia, kur e merr vesh këtë gjë proteston dhe i thotë babait pa u druajtur se ajo e dashuron Dhimitrin. Z. Kristo, qui n'a pas le monde à me faire plaisir, harton bashkë me Nikon planin për ta larguar Dhimitrin du duc de Korça et dorëzuar në duart e qeverisë turke si kryengritës dhe i cili kishte marrëdhënie me shqiptarët jashtë Shqipërisë. Dhimitri, je paralajmëruar en Olimbia, largohet en Korça, dhe niset për në Manastir ku njihte mjaft kryengritës. Mirëpo ishte një natë et egër dimri dhe Dhimitrit i del një tufë ujqërish, të cilët ja shqyejnë kalin, ndërsa ai vete mezi shpëton gjallë me ndihmën e kryengritësve të asaj anë që vepronin atje.
Në këtë kohë në Korçe përhapet lajmi se Dhimitrin e kanë shqyer ujqërit. Kur e merr vesh Olimbia këtë gjë dëshpërohet aq shumë sa luan mendsh dhe mbetet ashtu gjashtëmbëdhjetë muaj, deri sa një dite « Lulja e Kujtimit », që ja kish falur Dhimitri i cili e kishte marrë nga nëna e tij që ja kishte sjellë bur ri (babaï i Dhimitrit) en Egjipti, je ngjall asaj kujtimet et së kaluarës dhe e sjell në vete.
Pas dy vjetësh Dhimitrin e gjejmë përsëri në rrethet e Korçës. Këtu ai vepron në krye të lëvizjes për çlirimin e Shqipërisë si et kish urdhëruar qendra e kryengritësve. Kur po vpronte në rrethet e Korçës. Dhimitri mundi të shpëtonte nga kthetrat e Nikos, i cili bënte plane djallëzore për t'iaa grabitur pasurinë e Kristos dhe për ta detyruar me forcë Olimbinë të behej gruaja e tij.
La planète Mirëpo Dhimitri et Nikos sont sur le point de passer à autre chose. Pas këtyre ndodhive gjithashtu Dhimitri d'Olimbia u martuan dhe të gjithë u gëzuan. edhe Z.kristo u gëzua për të dy dhe i tha Dhimitrit :
« Që nesër e tutje unë nuk kam të bëj më me dyqanin tim ; vous devez donc vous assurer que vous souhaitez vous placer sur la scène de l'événement.
