Nga veranda jote duket shtëpia ime

Elvis MALAJ

“Nga veranda jote duket shtëpia ime” është vëllimi i parë me tregime i autorit shqiptaro-italian Elvis Malaj. Në 12 tregimet e tij vërtiten dy botë sa të ndryshme, aq edhe të njëjta. Dy botë që ballafaqohen me njëra-tjetrën përmes gjuhës, botëkuptimit, emocioneve, traditës dhe risisë, të njohurës dhe të panjohurës.
Malaj rrëfen pa dorashka dhe pa klishe jetën e vërtetë të të rinjve shqiptarë në Itali dhe në Shqipëri; rrëfen për bulizmin, seksin, familjen, stereotipat, gëzimet, dhembjet, jetën e zakonshme, mospërshtatjen dhe trazimin e emigrantit, por me një këndvështrim krejtësisht të ri dhe të freskët, larg shablloneve tashmë të gatshme.
Tregimet e tij nuk përfaqësojnë thjesht të qenit shqiptar, ato janë tregime për qenie njerëzore, që vuajnë, grinden, qeshin, bëjnë marrëzira, dashurojnë dhe urrejnë.
Ato janë të këndshme, zbavitëse dhe rrëmbyese. Në qendër të tyre, përveç ndonjë rasti të rrallë, janë të rinj shqiptarë të rritur në Itali dhe si italianë, ndoshta dhe alterego të autorit. Rinia nga njëra anë dhe identiteti shqiptar nga ana tjetër janë dy anët e së njëjtës monedhë, që Malaj arrin të na i sjellë si një ndarje e thellë, por kurrë banale e shoqërisë italiane.
“Nga veranda jote duket shtëpia ime” u rendit ndër 12 kandidatët më të mirë të çmimit “Strega” 2018.
Është një libër i pazakontë, grotesk, i kthjellët, i dashuruar, mburracak, sentimental: i guximshëm. Regjistri tragjikomik është më i vështiri: këtu, kemi dikë që e përdor me lirshmërinë moskokëçarëse të njeriut që e di se ka shumë për të treguar; dhe ajo që ka për të treguar është vetë jeta.
Sandro Campani, shkrimtar
Në tregimet e Malajt – sepse bëhet fjalë për tregime dhe ky më duket një tjetër arsye interesi – matet gjithë distanca mes ëndrrës dhe realitetit, dhe demonstrohet se ç’do të thotë “i huaj” qoftë në Itali, qoftë në Shqipëri.
Luca Formenton, akademik, president i shtëpisë botuese “Il Saggiatore”
Largësia që përshkon jetën e personazheve të Malajt është e brendshme dhe shfaqet përmes cinizmit që, në të vërtetë, fsheh diçka të kundërt, pra vetminë e tij melankolike, të projektuar në kërkim të vendit që i takon në këtë botë.
Il Manifesto
Prania e një narratori kryesisht të jashtëm dhe gjithëpërfshirës, së bashku me këndvështrimin ironik dhe zgjedhjen e një gjuhe të ngjyrosur nga një "realizëm i pisët", krijon mundësinë për të ruajtur largesën e duhur (emocionale, por edhe kulturore) si nga shoqëria pritëse, ashtu edhe ajo amtare.