Lufta et Troyes
Éqrem ZENELAJ
Libri që ka dalë në dritë me titull « Lufta e Trojës, sipas dit të Kretës dhe Darit të Frigjisë » është i një rëndësie të veçantë sepse deri më tash lufta e Trojës është kuptuar dhe shpjeguar vetëm sipas poetave të Homérite, ës" dhe " Odisesë” (pra në një kontekst mitologjik dhe hyjnor), pra këngë epike kushtuar luftës së Trojës (1194-1184. p. er. re.), të cilat këngë u kënduan brez pas brezi nga këngëtarë të ndryshëm, duc filluar nga Homeri (Mélésigjeni).
Homeri ishte këngëtar and parë të cilit and faturohen këto dy poeta (këngë) të cilat janë kënduar dhe përcjell brez pas brezi kur kur diktatori Pisistrati nga goja popullore and benë këto këngë të shkruara në libër, aty në shek V. pe re.
Duhet theksuar se në original, "Iliada" dhe "Odiseja", vërtet flasin shqip, por grecet rinj këto dy poeta and falsifikuan dhe indryshuan, duke i zëvendësuar me emra të tire por, fatmirësisht, aty-këtu kanë ngelur në shqip disa emra të heronjve, vendeve, zotave dhe personave të veçantë.
Vous étudiez les publications, pour le plaisir et Trojës, le professeur Zenelaj et le bazuar n'ont pas de littérature et ne sont pas Burime më të vjetra arkivore të auteur de votre huaj. Sidomos ky libër bazohet në dy shënimet dhe rrëfimet me shkrim, pra në dy burime të tjera deri vonë të panjohura, ose pak të njohura, të dy autorëve të kohës që ishin vetë pjesëmarrës të luftës së Trojës, në të dyja anët ërshtare: Dikti je Kretës dhe Dari i Frigjëve.
Autorët antik Trojën e vënë në pjesën veriperëndimore të Azisë së Vogël, në afërsi të Dardaneleve, të cilat quhen sipas dardanëve. Straboni, gjeograf, topografinë et Trojës et vendos de pozicioni i Malit Idha. Burimet historike dhe gërmimet arkeologjike të dr. Heinrich Schlimmann a déclaré que les vendeurs et les varrits d'Akilit, Ajaksit, Helenit et les tjerëve, ku shkruhet se Aleksandri i Madh et kishte vizituar varrin e Akilit në Trojë (aty ku sot que Bunarbashqe). Un professionnel a étudié chez Heinrich Schlimannit (avec 80 ans d'études supérieures), il a appris à Trojën et à dire qu'il était en train de jouer, mure, rrënoja, artefakte si dhe një pjesë të madhe të thesarit të Mbretit Priam.
Dikti et Kretës dhe Dari i Frigjëve, të dy ishin dëshmitarë dhe pjesëmarrës të luftës, të cilët kishin mbajtur shënime për ngjarjen dhe i kishin mbijetuar luftës. Dari i Frigjisë kishte qenë një njeri i ditur dhe njëherësh nepunës apo shef i kabinetitë të Hektorit, ndërsa Dikti i Kretës kishte qenë anënënënënënënënënënënënënërtëtëtëtrojanëvesi shoqëruesiAgamemnonit. Alors que les jeux d'argent du voyageur sont bashku sur mon document (le pneu et le pneu) qui sont sur le papier égyptien.
Ditari et Diktit të Kretës ishte përkthyer nga fenikishtja në koinën antike anga Eupraksi, andersa nga fenikishtja në latinishte ishte përkthyer anga Lucius Septimos.
Dikti est de Kreta, de Qyteti Knosos et les versions et les versions d'Homère. Les livres et les Diktits des Kretës ka qenë në 9 vëllime në original, ndërsa gjatë përkthimit është shkurtuar dhe njihen vetëm 6 vëllime. Ky libër i Diktitështë tërësisht historik. Ngjarjet përshkruhen me besnikëri dhe saktësi, duke treguar edhe pamjet e heronjve dhe fizikun e pneu, karakteret dhe zërin që kishin. Ky libër është zbuluar mes shek. IV-II. pé ré. Alors que Dikti, pas Luftës së Trojës, kishte shkuar në vendin e tij në Kretë dhe kishte jetuar edhe një kohë, ndërsa po aty ishte varrosur së bashku me shënimet e tij.
Burim i dytë kryesor i këtij libri, sipas autorit, janë edhe shënimet e Darit të Frigjëve. Dari i Frigjëve, po ashtu, ishte pjesëmarrës i luftës së Trojës dhe ishte nëpunës ose shef i kabinetit të heroit të Trojës, Hektorit. Sipas disa burimeve, behet me dije se Dari i Frigjëve si duket and takonte rrethit grupit komplotist të Antenorit sepse ai i mbijetoi Luftës së Trojës duke lënë pas vetes këtë ditar në papyrus egjiptian. Dari i Frigjëve ishte varrosur me shënimet e tij në Trojë.
Nëse i krahasojmë shënimet e Darit të Frigjëve dhe Diktit të Kretës për nga vëllimi, dallojnë pak mes tire por, kryesisht, ngjarjet e luftës së Trojës janë të përshkruara përafërsisht njëjtë me disa dallime të vogla. Edhe Homeri et përmend tek "Iliada" Darin et Frigjëve, të cilin e karakterizon si një njeri të ndërgjegjshëm, të pasur, të virtytshëm dhe si një prift i kohës.
Zanafilla e luftës së tretë të Trojës dhe e hasmërisë mes këtyre dy palëve daton që nga koha e Mbretit të Trojës – Troit dhe Mbretit të Sipilusit Tantalit (et pari i Agamemnonit dhe Menelaut), ngjarje rreth 75-100 vjet, para Luftës së ës ( 1194-1184.
Lufta e Trojës (1194-1184. p. er. re.), të cilën ne e dimë deri më tash, ka qenë si vazhdim i dy luftërave të mëparshme e, në fakt, kjo e fundit ishte lufta e tretë dhe vendimtare e shkatërrimit Les Trojës sepse kjo ishte fundi dhe perëndimi i shtetitë Trojës.
Autori Zenelaj në këtë libër ka shkruar duke u bazuar në dokumente të sakta dhe të pathëna deri më tani për luftën e parë të dytë dhe të tretë të Trojës, e ku lufta e tretë e tyre ka zgjatur rrafsh 10 vjet, 8 muaj dhe 12 ditë .