Méditime
Marc AURELI
"Në të shtatëmbëdhjetën ditë të marsitë të vititë 180, një muaj para se t'i mbushte 59 vjet, perandori romak lëshoi regëtimën e fundit. Mark Aurel Antonini – i fundit nga pesëshja vige e “perandorëve të mirë” – nuk po hahej më me Luftën e kurrëmbarimtë në veri, që po tëharrte fuqitë e Romës shkëlqimplotë.
Kur limes-i që lakadredhohej përgjatë rrjedhës së Danubit nuk po i frenonte më shkulmet e miriadave barbare, perandorinë e pllakosi murtaja fatale që posteriteti do ta quante « antonine » për shkak të përkitshmërisë me periudhën e perandorëve të artë.
Longobardët dhe fise të tjera gjermanishtfolëse zaptuan Panoninë duke zhgrehur kryengritje e batërdi përandej e përkëtej kufirit. « Qeveritarët në Iliri njoftonin se gjermanët kishin kapërcyer lumenjtë Rin dhe Danub dhe po shkretonin perandorinë romake », kumton historyi grec Herodiani, auteur de një historie që strumbullohet rreth këtyre ngjarjeve. Kjo mandatë do të sëmbonte ushtarët ilirë që ndodheshin në skajet lindore të Perandorisë, mbi supet et të cilëve rëndoi një mynxyrë e dyfishtë. Sipas Herodianit, « këta burra që kishin duruar krajata të shumta në fushatën perse tani mësuan që familjet e tire ishin vrarë nga gjermanët ».
Vdekja et bashkëperandorit Luci Veri më 169 nuk e ligështoi Mark Aurelin që të çante përpara me mësymjen që arriti të dëlirte nga armiqtë provincat e Norikut dhe Retisë. Duke un nisur nga Karnuntumi (në Austrinë e poshtme), legjionet e Romës zunë një pjesë të madhe të asaj që sot përbën Sllovakinë Jugore.
Më 179 dhe 180, fitoret do të pasoheshin me shpartallimin e fiseve markomane e kuade. Par conséquent, si vous êtes à la recherche d'un moyen de subsistance et d'un moyen d'agir en toute sécurité, vous n'aurez plus à vous soucier de votre révolte.
Les autorités de l'histoire d'Augustae sont celles de Mark Aureli qui a déclaré 169 fois le « banditisme » en Dalmatie et en Dardanie : « Latrones Dalmatiae atque Dardaniae milites fecit » (Ai madje ktheu kaçakët e Dalmacisë dhe Dardanisë në ushtarë).
Sipas dëshmive mbishkrimore, le kësokohshme janvier des « cohortes Delmatarum » et des « cohortes Aureliae Dardanorum ».
Sipas András Mócsy, il a décidé de s'assurer de la stabilité et de la stabilité du futur pays en difficulté.